dinsdag 8 december 2009

De dorpsknødelaar


Als echte Brabantse ging ik vroeger mee naar de kerk als het mis was voor iemand uit de familie, of kerst, of wanneer het jongerenkoor zong. Want als lid van het kinderkoor keek je natuurlijk enorm tegen hét jongerenkoor op. Want zij zongen wel popliedjes i.p.v. ‘Geef mij je hand’, ‘’t is een herinnering’ en ‘Bobbejaan klimt die berg’. En soms zong er ook iemand solo. Alle ogen en alle oren waren dan op die persoon gericht, en na de dienst ging het eerst over de solist en daarna pas over de preek. Maar, het jongerenkoor kenmerkte zich nog door een ander fenomeen: het bezat een knødelaar. Je weet wel, in elk koor zit er wel een: een échte koorzanger(es) in hart en nieren die uit volle borst met een verlaagd strottenhoofd (Kermit en Fozzy bear zouden er jaloers op zijn!) het hele koor probeert weg te blazen. Met alleen maar goede bedoelingen uiteraard, om misverstanden te voorkomen. De knødelaar produceert een enorme Overdrive en is, gek genoeg, bijna altijd ingedeeld bij ‘de tweede stem’. Het tertsje erop krijgt een lading als nooit tevoren, helemaal door de slepende inzet van onze vrolijke olijke zanger(es). Zelf denk ik dat knødelaars ook erg goed zouden zijn in het bespelen van de trombone. De knødelaar zorgt voor schwung in het koor en dat hoor je eigenlijk vooral als hij of zij een keertje ziek of afwezig is. Het koor klinkt dan dun, duf en saai. De koorklank is de warmte en draagkracht kwijt. Niet alleen binnen het jongerenkoor vinden we zangers met ‘de aardappel in de keel’. Ook op latere leeftijd bij het Gemengd Koor of zelfs in menig Ouderenkoor vinden we een knødelaar. Zeker in de Gregoriaanse of Latijnse gezangen komen ze mooi tot hun recht. De klanken worden dan extra lang aangehouden op maar een of twee tonen. In dat geval maken knødelaars ook dankbaar gebruik van het rekken van de timing. Doordat ze zelf zo luid zingen horen ze niet dat de andere koorleden al bij de volgende strofe zijn aanbeland. Het mooiste is nog dat er ondanks de nadelen van de knødelaar nooit een ander koorlid, dirigent of bestuurslid een opmerking zou maken over het dominante geluid. Simpelweg omdat de knødelaar meestal een zeer betrokken koorlid is, die geen repetitie mist en maar wat graag tijdens het koorweekend de handen uit de mouwen steekt om het podium te bouwen en de bingolootjes te verkopen. En, ook niet onbelangrijk, de knødelaar heeft humor! Hij zorgt voor sfeer, is een gangmaker en andere stemmen trekken zich aan hem op. Conclusie: history repeats itself! De knødelaar kan niet gemist worden. Misschien verklaart dat het tijdloze succes van Paul Young, Percy Sledge en niet te vergeten Kermit en Fozzy…

donderdag 3 december 2009


De Zingende Mensch

Toen ik in 1994 begon met het geven van zanglessen kreeg ik mijn eerste indruk van ‘de zingende mensch’. Wie is die persoon die zegt van zingen te houden en zich hierin wil ontwikkelen? Op de eerste les wordt er kennis gemaakt met een nieuwe potentiele vocalist. Na een kort algemeen gesprekje om een indruk te krijgen van de personality is het tijd om kennis te maken met het unieke stemgeluid van deze persoon. De zanger wordt vriendelijk gevraagd iets te laten horen voor een eerste indruk. Dat zou in principe moeiteloos resulteren in een vocaal antwoord, want de persoon in kwestie ‘zingt de heeeele dag’ en ‘doet niets liever’. Waarom krijg ik dan eerst een rits aan tekortkomingen en angsten te horen, gevolgd door excuses alvorens er aarzelend de keel wordt geschraapt? Come on! This is fun! Je bent hier uit vrije wil, je hebt ons gebeld, er drukt niemand een ouzy in je rug …….. Ja, maar dit is anders. Normaal zingt hij of zij (in deze blog hanteer ik ‘hij’) niet in het bijzijn van anderen, en al helemaal niet in de aanwezigheid van iemand die er verstand van heeft (en die je er nog voor betaalt ook!). Dus ik toon begrip en zorg voor een zo veilig mogelijke sfeer. De leerling lijkt wat in te dalen en neemt een slok water. Of hij even naar het toilet mag? Natuurlijk, dat mag. Time’s ticking away, we zijn inmiddels 12 minuten verder. Even later verschijnt de leerling weer met lege blaas en schone handen. Ik trek mijn wenkbrauwen op, spreid mijn handen en zeg: ‘Oké, ben je er klaar voor?’. Ja, bijna. De leerling wil me nog iets vertellen: enkele dagen geleden is de moeder van een goede vriendin gestorven dus hij heeft niet veel geoefend en als ie dat wel deed dan schoot ie zomaar inenen vol. Dan was ik op de hoogte als dat hier ook zou gebeuren. Dus ik betuig mijn medeleven en toon begrip en maak duidelijk dat alles er mag zijn. Stilte… De zanger neemt een moment voor zichzelf, haalt diep adem, sluit de ogen, en ik kijk hoopvol naar zijn gelaat en durf bijna niet te ademen om zijn ‘flow’ niet te doorbreken totdat…. Hij in lachen uitproest ‘Oh nee he, wat is de tekst ook alweer? Hè zul je altijd zien, ik zing het altijd en nu weet ik het gewoon niet meer!’ . Glimlachend zeg ik: ‘Dat is geen probleem, ik ken vrijwel alle teksten. Welk liedje wilde je zingen?’ waarop de leerling me ongemakkelijk aankijkt. ‘Ja van eh… Elton John, hoe heet het nou ook alweer….’ Dus ik doe een gooi: ‘Candle in the wind, I guess that’s why, Blue eyes, Nikita, Don’t go breaking my heart….’ Nee dat was het allemaal niet. ‘Tjee, wat een toestand’ grinnikt de zanger. Ik kijk op de klok en constateer dat er nog zeven minuten resteren voordat de volgende les begint. Ik wuif met mijn handen en zeg ‘Joh, maakt niet uit, we doen gewoon een oefeningetje’. ‘Oefeningetje??’ De zanger kijkt alsof hij een beschuit ziet fietsen. ‘Maar ik kan helemaal geen noten lezen. Ja stom he, dat had ik eigenlijk meteen moeten zeggen’. ‘Zing me maar gewoon na, gewoon op je gehoor’. ‘Oja, ik heb buisjes en vooral links begint het vaak mee te kloppen als ik zing, dus het zou kunnen dat ik het niet helemaal foutloos na doe’. Ik reageer niet meer en zing de oefening voor. Een kwintje op nanana, dat moet toch lukken. Vraagt de leerling ‘Zing je nu naa of na??’ &*^%$#@#$%^&!!!!!!!! De deur gaat open, de volgende leerling is gearriveerd. ‘Oh, nou durf ik het helemaal niet meer. Hallo, hoe lang zing jij al?’. Time’s up. Dat is dan 25 gulden alsjeblieft. J